Gdy profilaktyka zawiodła i jesteśmy na krawędzi – czyli leczenie wysokościowego obrzęku płuc i wysokościowego obrzęku mózgu.

Gdy na podstawie objawów rozpoznajemy wysokościowy obrzęk płuc (High Altitude Pulmonary Edema – HAPE - http://www.alpinmed.blogspot.com/2012/05/wysokosciowy-obrzek-puc-czyli-sow-kilka.html) lub wysokościowy obrzęk mózgu (High Altitude Cerebral Edeama –HACE - http://www.alpinmed.blogspot.com/2012/06/wysokosciowy-obrzek-mozgu-high-altitude.html) musimy działać SZYBKO. W ciągu kilku do kilkunastu godzin stan poszkodowanego gwałtownie się pogarsza.

Leczenie wysokościowego obrzęku mózgu i płuc jest podobne, ale nie identyczne. Stosowanie przedstawionych w tabeli leków wymaga ostrożności, ale trzeba mieć także świadomość, że w skrajnych przypadkach ratują one życie.

W obu postaciach choroby wysokościowej kluczowym elementem jest zmniejszenie wysokości:

- przynajmniej o 600 m, dopóki objawy nie ustąpią (1), średnio 500 m. do 1000 m. (2)

- poszkodowany nie powinien nieść ciężaru, gdy nie jest w stanie zejść,  konieczna jest organizacja transportu biernego (prowizoryczne nosze, śmigłowiec)

Gdy zejście jest niemożliwe:

- odpoczynek z uniesioną górną połową ciała

- ochrona pacjenta przed wychłodzeniem

- zastosowanie farmakoterapii w oczekiwaniu na możliwość obniżenia wysokości

Przedstawione postępowanie wymaga wiedzy na temat wymienionych leków oraz omawianych chorób, częściowe informacje na temat farmaceutyków czytelnik będzie mógł  wkrótce znaleźć w zakładce apteczka, jednak nic nie zastąpi bezpośredniego kontaktu z lekarzem i stosowania przez niego wymienionych substancji.

HAPE - High Altitude Pulmonary Edema	HACE - High Altitude Cerebral Edeama
- acetazolamid (250 mg co 8 godz., 500-1000 mg /24 godz. (2, 3))
- tlen* w przepływie 2-6 l/min (1,2)
- nifedipina* w postaci o przedłużonym uwalnianiu (20 mg co 12 godz.) * powoduje obniżenie ciśnienia w naczyniach płucnych i poprawia utlenowanie krwi (7)	- deksametazon Początkowo 8 - 10 mg (domięśniowo, dożylnie lub doustnie) potem 4 mg  co 6 godz.  (2) W tych niesprzyjających warunkach łatwiejsze do przygotowania i wykorzystania mogą być ampułkostrzykawki fabrycznie przygotowane do użycia. Lek zastosowany  wcześnie podczas zejścia jest lekiem ratującym życie (8,9)
- worek hiperbaryczny – Gamow Bag albo Chamberlite bag dopóki zejście nie będzie możliwe (1, 2, 3)

Nie ma lepszego leczenia HAPE i HACE  niż zejście.  Jeśli HAPE jest wcześnie wykryty i włączono odpowiednie leczenie, pacjenci zwykle powracają całkowicie do zdrowia. Śmiertelność u nieleczonych pacjentów jest wysoka - 44 % (4). Pokazano, że u 66 % pacjentów z HAPE miało nawrót choroby podczas kolejnej wspinaczki (4). Bezpośrednio po epizodzie wysokościowego obrzęku płuc wspinaczka nie powinna być kontynuowana. Do odzyskania pełnych sił potrzeba około dwóch tygodni (5).

HACE  jest stanem zagrożenia życia i powinien być traktowany agresywnie. Objawy HACE, jak HAPE, są gorsze w nocy (1). Następstwa HACE mogą utrzymywać się przez kilka  tygodni, ale ostatecznie, pacjenci zwykle całkowite wyleczenie. Śmiertelność u nieleczonych pacjentów wynosi 13 procent i wzrasta do 60%, gdy wystąpi śpiączka (6).

Zainteresowanym osobom, mogę udostępinić piśmiennictwo.